Waarmee kunnen we je helpen?

We zijn druk bezig met het beantwoorden van alle bewonersvragen. Binnenkort vind je hier nog meer informatie over verschillende onderwerpen, zoals warmtepompen.

Toon alle vragen Zonnepanelen Overig Alternatieven energiebronnen Windenergie Ventilatie Dakisolatie Gevelisolatie Glasisolatie Vloerisolatie

In Nederland is het verplicht om afgedankte zonnepanelen apart in te zamelen. Als je nieuwe zonnepanelen laat leggen, neemt de installateur de oude panelen mee. Een los paneel kun je zelf naar de milieustraat van de gemeente brengen en inleveren als elektronica-afval. De gemeente zorgt dat het goed wordt gerecycled.

Heb jij een eigen huis, of ben je op zoek naar een koophuis? Dan kun je maar beter rekening houden met klimaatrisico’s, waarschuwen banken en de overheid. Zij pleiten voor een klimaatlabel voor elke woning. Zo’n label bestaat nu nog niet.

Maar we kunnen wél kijken welke klimaatrisico’s er in jouw buurt spelen, nu en in de toekomst. Zo krijg je een indicatie van risico’s om op te letten. Doe de stresstest voor je adres.

Waterstof is zelf niet een bron van energie, maar het kan energie opslaan en vrijlaten bij verbranding. Waterstof wordt in Nederland vooral als grondstof voor chemische stoffen gebruikt. Ook is het te gebruiken als brandstof in waterstofauto’s, maar dat gebeurt nog op kleine schaal. De technologie moet eerst nog verder ontwikkelen voordat waterstof in huishoudens toegepast kan worden. Vervolgens is er nog tijd nodig om op te schalen.

Met een kleine windmolen op je dak kun jij zelf stroom opwekken, net als met zonnepanelen. Alleen op locaties waar het voldoende waait, leveren de kleine molens meer energie dan ze hebben gekost. Voor particulieren zijn zonnepanelen daarom vaak praktischer. Wie windenergie wil stimuleren, kan het beste deelnemen aan een groot windmolenpark of kiezen voor een energieleverancier die windstroom aanbiedt.

Filters moet je 4 tot 6 x per jaar schoonmaken (afhankelijk van vervuiling) en ten minste twee keer per jaar vervangen. Maak ventilatieroosters en inblaas- (bijv. in woonkamer) en afzuigventielen (bijv. keuken en badkamer) elk jaar schoon. Let daarbij op dat de ventielen in de goede stand staan na het schoonmaken.  De ventilatie-unit moet elke twee jaar van binnen (ventilator en sensoren) schoongemaakt worden. Ventilatiekanalen moeten minstens een keer in de 8 jaar gereinigd worden. Het reinigen van de ventilatiesystemen aan de binnenkant (ventilatie-unit en kanalen) is werk voor een specialist.  

 

Er zijn verschillende manieren om te ventileren. De meeste oudere huizen hebben natuurlijke ventilatie: dat gaat via roosters, klepraampjes of naden en kieren. Vanaf de jaren ’80 zijn huizen gebouwd met mechanische ventilatie. Zulke huizen hebben afzuigpunten (ventielen) in de badkamer, keuken of wc. In de meeste nieuwe woningen zit balansventilatie. Dat is mechanische ventilatie waarbij de lucht niet alleen afgevoerd wordt, maar tegelijkertijd ook aangevoerd wordt. Vaak wordt de inkomende lucht al voorverwarmd door de uitgaande lucht: dat noemen we warmteterugwinning (wtw). 

Zorg voor voortdurende aanvoer van frisse lucht: zet (klep)raampjes en/of ventilatieroosters open. Zorg ook dat de lucht door je huis kan stromen, via ruimte onder de binnendeuren of roosters in de deur of muur. Ventileer extra als je kookt, doucht en klust in huis, en als er veel mensen zijn. Zet bijvoorbeeld een extra raam open of zet het ventilatiesysteem op de hoogste stand. 

Wil je weten of jij genoeg ventileert? Dit kun je checken met een CO2-meter. 

De vochtproductie onder normale omstandigheden (licht werk, kantoor, etc.) is 1½ liter per persoon per dag. Een goede relatieve luchtvochtigheid ligt tussen 40 en 60 procent.  De CO2-waarde is goed bij <750 ppm. Tussen 750 en 1200 ppm is nog toelaatbaar. 

Het bouwbesluit schrijft voor dat persoon 25 m³ per uur geventileerd moet worden. Bij een gemiddelde woonkamer is dat al snel 100 m³ per uur. In een gesloten keuken moet 250 m³ per uur afgevoerd worden en bij een open keuken moet de mogelijkheid bestaan om tot 600 m³ af te voeren. In een toiletruimte moet 25 m³ afgevoerd kunnen worden en in de badkamer 50 m³ per uur.  

Aanvoer van frisse en verse lucht in huis is belangrijk. Het zorgt ervoor dat o.a. CO2 en vocht lucht het huis uit kan, waardoor je minder last hebt van schimmel en vochtplekken. En met goede ventilatie is de lucht in huis veel schoner en gezonder. Wonen in een vochtig huis kan gezondheidsklachten veroorzaken

Als de zolder slechts voor opslag dient en niet verwarmd hoeft te worden kan het zeker zinvol zijn om de zoldervloer te isoleren. Het helpt om warmteverlies te verminderen. Door de zoldervloer te isoleren, voorkom je dat warmte naar de ongebruikte zolderruimte ontsnapt, waardoor de warmte beter blijft hangen in de leefruimtes eronder. 

Er zijn flinke prijsverschillen tussen bedrijven, dus prijzen vergelijken loont. Vraag meerdere offertes aan. Zorg dat de bedrijven bij je huis komen voor een inspectie en een offerte op maat. Vergelijk de prijzen en kijk goed naar wat er wel / niet in de offerteprijs is meegenomen. Let bijvoorbeeld op:  

  • Een omschrijving van alle werkzaamheden.  
  • De oppervlakte van het dak dat geïsoleerd moet worden en een overzichtelijke beschrijving van de toe te passen materialen (hoeveelheid, de Rc-waarde van het dak na de isolatie, en certificering).  
  • De totale kosten van de werkzaamheden inclusief eventuele extra kosten.  
  • De leveringsvoorwaarden, aansluiting bij een brancheorganisatie en garanties die het bedrijf geeft en voor hoeveel jaar.  

Heb je hulp nodig bij het beoordelen van de offerte? Neem dan contact met ons op. We helpen je graag.  

Bent je eigenaar van een koopwoning? En wil je thuis duurzame energie gebruiken of energie besparen? Dan kun je een aanvraag doen voor een subsidie. Het gaat om de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE).

Voor isolatiemaatregelen is een vast subsidiebedrag per vierkante meter isolatie of glas. Je hebt extra voordeel als je twee of meer maatregelen laat uitvoeren: dan is het bedrag per vierkante meter twee keer zo hoog.

Subsidie voor twee maatregelen:

Voor de hoge subsidie moet je binnen twee jaar twee of meer maatregelen nemen. Je mag de volgende maatregelen combineren:

  • Je neemt twee (of meer) isolatiemaatregelen. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren en HR++ glas plaatsen.
  • Of je combineert een isolatiemaatregel met een warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op een warmtenet. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren én neemt een hybride warmtepomp.

De subsidie is een vast bedrag per vierkante meter. De bedragen per vierkante meter vind je op de website van de subsidieverlener RVO.nl. Hier zie je ook wat de minimale oppervlakte is, waarvoor je subsidie kunt aanvragen.

Lager bedrag voor een enkele isolatiemaatregel

Je kunt ook subsidie krijgen voor een isolatiemaatregel. Dat geldt voor isolatiemaatregelen die genomen zijn vanaf 2 april 2022. Het bedrag per vierkante meter is de helft van dat voor twee maatregelen. Een voorbeeld: als je twee maatregelen neemt, is het bedrag voor dakisolatie € 30,- per vierkante meter. Laat je alleen het dak isoleren, dan is het bedrag € 15,- per vierkante meter. Het is dus de moeite waard om te kijken of je binnen 2 twee jaar nog een maatregel kunt nemen.

Er zijn heel veel soorten materialen waarmee je het dak kunt isoleren. Denk hierbij aan PIR-platen, minerale wol (glaswol/steenwol), vlas-, hennep- of houtwol. Elk materiaal heeft ook een eigen Rd-waarde. Met het ene materiaal heb je een andere dikte nodig dan bij een ander soort materiaal om tot dezelfde isolatiewaarde te komen. Kies isolatie met een Rd-waarde van minimaal 3,8 en zorg voor een dampremmende laag aan de binnenzijde of in bepaalde situaties voor een klimaatfolie. 

De soort materiaal bepaalt ook de manier waarop je moet werken. Indien je van plan bent het dak zelf te isoleren, is het raadzaam om jezelf goed te laten inlichten voordat je begint, om zo vochtproblemen te voorkomen. Bel ons Energieloket voor meer informatie of vraag een specialist om langs te komen.  

De bestaande dakconstructie en dakpannen of andere dakbedekking moeten in goede staat verkeren. 

Het kan voorkomen dat er in de dakconstructie een dampdichte laag aanwezig is, bijvoorbeeld een folie, een afwerking met shingles of een laag purschuim onder de dakpannen. In dat geval is isoleren van binnenuit niet zonder risico op vochtproblemen. Er moet minimaal vochtregulerend klimaatfolie worden aangebracht voordat er isolatie wordt geplaatst.  

Met dakisolatie vanaf buiten behaal je de beste resultaten. Echter dit is een ingrijpende en kostbare klus. Meestal wordt dit alleen gedaan bij dakrenovaties, dus bij sterk verouderde dakpannen en dakbeschot.  

Door van buitenaf het dak te isoleren met isolerende dakplaten wordt de dakconstructie anders. De nok zal hoger komen te liggen en dakgoten en eventuele boeiboorden moeten worden aangepast. Indien het dak aan de buren grenst zal hier een hoogteverschil ontstaan (tenzij de buren ook meedoen). Door de verhoging van de nok ben je mogelijk vergunning plichtig. Neem contact op met je gemeente voor meer informatie. 

Kies voor een minimale Rc waarde van 4. 

In verband met de mogelijke aanwezigheid van vleermuizen en of vogelnesten, moeten de principes van natuurvriendelijk isoleren worden gevolgd.  

Pas isolatie toe met het KOMO-keurmerk voor dakisolatie. Kies voor materiaal met een minimale Rc-waarde van 4.

Via de buitenkant. Vanaf de binnenzijde is het ook mogelijk maar niet aan te raden. De kans op vochtproblemen is namelijk groot.  

Als de dakbedekking en isolatie nog in goede staat verkeert, kan op de oude dakbedekking nieuwe isolatie en dakbedekking worden aangebracht. Veelal zal echter de bestaande dakbedekking en isolatie worden verwijderd.

Op het dakbeschot zal een damp-dichte folie worden geplaatst. Hierop komen vervolgens de isolatieplaten en wordt de bitumen of EPDM dakbedekking aangebracht. Afhankelijk van de dikte van het isolatiemateriaal zal de dakrand mogelijk moeten worden verhoogd.  

Het platte dak zal worden verhoogd (afhankelijk van de dikte van het isolatiemateriaal). 

Denk je erover om zonnepanelen te plaatsen na de dakisolatie? Overweeg dan voor witte EPDM-of witte bitumen dakbedekking te kiezen. Dat zorgt ervoor dat de zonnepanelen minder warm worden en beter produceren. Vooral bij zogenaamde bi-facial zonnepanelen zal de opbrengst toenemen. 

Voor spouwmuurisolatie betaal je bij een hoekwoning gemiddeld ca. € 2400,-. De subsidie (ISDE) gaat hier nog vanaf. 

PUR is een chemisch product. Als je het aanbrengt, komen er gassen vrij.

Het is belangrijk dat je isolatie met PUR altijd laat aanbrengen door een SKG-IKOB of Insula-certificatie gecertificeerd isolatiebedrijf. Zij werkt volgens de richtlijnen voor zowel voor het isolatiemateriaal zelf als voor het proces van aanbrengen.

Verder moet je na het aanbrengen van PUR goed blijven ventileren.  

 

De spouw moet eerst gecontroleerd worden of hij schoon droog en breed genoeg is. Het isolatiebedrijf moet dat vooraf controleren. Een spouw kan meestal niet geïsoleerd worden bij gestucte gevels, geschilderde gevels met meerdere oude verflagen, geglazuurde gevelstenen en bij vochtgevoelige gevelstenen. 

In je spouwmuur kunnen beschermde dieren, zoals vleermuizen of gierzwaluwen verblijven. Formeel moet er vooraf een uitgebreid onderzoek worden gedaan. Kies een isolatiebedrijf dat natuurvriendelijk kan isoleren. Zij zullen het melden als er kans is dat er beschermde dieren in de spouw worden aangetroffen. Lees meer over natuurvriendelijk isoleren op de website van Milieu Centraal.

Spouwmuurisolatie is interessant voor woningen die tussen 1920 en 1975 zijn gebouwd; die hebben bij de bouw wel een spouw maar geen isolatie meegekregen. Isolatie ontbreekt soms ook bij woningen die tussen 1975 en 1980 zijn gebouwd met een bouwvergunning van voor 1975. In woningen gebouwd na 1980 is over het algemeen spouwisolatie aanwezig.  

 

Na isolatie van spouwmuren vindt meestal plaats met EPS korrels(polistyreen), glaswol of steenwol. Minder vaak gebruikt zijn PUR -schuim, UF-schuim of perlietkorrels. 

 

Bent je eigenaar van een koopwoning? En wil je thuis duurzame energie gebruiken of energie besparen? Dan kun je een aanvraag doen voor een subsidie. Het gaat om de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE).

Voor isolatiemaatregelen is een vast subsidiebedrag per vierkante meter isolatie of glas. Je hebt extra voordeel als je twee of meer maatregelen laat uitvoeren: dan is het bedrag per vierkante meter twee keer zo hoog.

Subsidie voor twee maatregelen

Voor de hoge subsidie moet je binnen twee jaar twee of meer maatregelen nemen. Je mag de volgende maatregelen combineren:

  • Je neemt twee (of meer) isolatiemaatregelen. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren en HR++ glas plaatsen.
  • Of je combineert een isolatiemaatregel met een warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op een warmtenet. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren én neemt een hybride warmtepomp.

De subsidie is een vast bedrag per vierkante meter. De bedragen per vierkante meter vind je op de website van de subsidieverlener RVO.nl. Hier zie je ook wat de minimale oppervlakte is, waarvoor je subsidie kunt aanvragen.

Lager bedrag voor een enkele isolatiemaatregel

Je kunt ook subsidie krijgen voor een isolatiemaatregel. Dat geldt voor isolatiemaatregelen die genomen zijn vanaf 2 april 2022. Het bedrag per vierkante meter is de helft van dat voor twee maatregelen. Een voorbeeld: als je twee maatregelen neemt, is het bedrag voor dakisolatie € 30,- per vierkante meter. Laat je alleen het dak isoleren, dan is het bedrag € 15,- per vierkante meter. Het is dus de moeite waard om te kijken of je binnen twee jaar nog een maatregel kunt nemen.

Spouwmuurisolatie  

  • Je woning moet een spouwmuur hebben. De meeste woningen met bouwjaar tussen 1920 en 1975 hebben een (lege) luchtspouw in de buitenmuur, tenzij deze al eerder is na-geïsoleerd. Laat deze altijd vrijblijvend controleren door een gespecialiseerd isolatiebedrijf middels een endoscopisch onderzoek. De spouw moet namelijk breed genoeg (minimaal 3cm) en schoon zijn wat betekent dat er geen vuil of speciebaarden aanwezig mogen zijn.  
  • Aan de dikte van de buitenmuur kun je ook al snel zien of er een spouwmuur aanwezig moet zijn. Kijk bij een deurkozijn hoe dik de muur is. Is deze meer dan 24 cm dan heeft je woning waarschijnlijk een spouw.  
  • Heeft je woning geglazuurde stenen dan is spouwmuurisolatie niet mogelijk. Kijk dan naar de mogelijkheid voor buitengevel isolatie of binnen gevel isolatie.  
  • Is de buitengevel geschilderd of gestuct, of zijn er vochtgevoelige gevelstenen toegepast, dan is spouwmuurisolatie niet altijd mogelijk. Laat een gespecialiseerd bedrijf controleren of het mogelijk is. Is het niet mogelijk, kijk dan naar de optie van binnen gevel isolatie.  
  • Laat het isoleren uitvoeren door een bedrijf dat aantoonbaar werkt volgens de principes van ‘natuurvriendelijk isoleren’. Dit zal rekening houden met de mogelijke aanwezigheid van vleermuizen of bepaalde vogels en daartoe de vereiste maatregelen nemen. 

Binnengevel isolatie  

  • Vooraf komt een aannemer bij je langs voor een inspectie. Aan de hand van de inspectie en je persoonlijke wensen wordt de offerte opgesteld.  
  • Voordat de werkzaamheden plaats vinden moeten alle wanden bereikbaar en leeg zijn. Dit kun je het beste zelf doen.  
  • Tijdens de inspectie wordt gekeken of de muren droog zijn en er geen tekenen van vochtdoorslag (schimmelvorming) zijn. Indien dat het geval is moet dit vooraf worden opgelost om grote vochtproblemen in de toekomst te voorkomen. Daarnaast moeten de muren geen grote scheuren of verzakkingen hebben in de binnenmuur. Kleine (haar) scheurtjes is niet erg. 
  • Het aanbrengen van binnengevel isolatie kan door handige doe- het- zelvers ook zelf worden uitgevoerd.  

Buitengevel isolatie  

  • Vooraf komt een aannemer bij je langs voor een inspectie. Aan de hand van de inspectie en je persoonlijke wensen wordt de offerte opgesteld.  
  • Een omgevingsvergunning voor deze maatregel is nodig en aan te vragen via je gemeente. Tijdens de inspectie wordt dit nader toegelicht. 
  • Laat het isoleren uitvoeren door een bedrijf dat aantoonbaar werkt volgens de principes van ‘natuurvriendelijk isoleren’. Dit zal rekening houden met de mogelijke aanwezigheid van vleermuizen of bepaalde vogels en daartoe de vereiste maatregelen nemen. 

Spouwmuurisolatie is meestal in een dag geregeld.  Het aanbrengen van binnen- of buitengevelisolatie is afhankelijk van de specifieke situatie. 

Dit is vaak wel mogelijk bij na-geïsoleerde spouwmuren waar de isolatie niet goed meer in takt is, maar erg duur. Meestal wordt dan aan de onderkant van de muur een aantal bakstenen verwijderd en het isolatiemateriaal naar buiten gezogen. Indien nodig wordt eerst het isolatiemateriaal met hoge luchtdruk verbrijzeld in de spouwmuur. Er worden dan nieuwe gaten geboord op bepaalde punten in de spouwmuur. Na verwijderen kan het nieuwe isolatiemateriaal worden ingespoten. In bepaalde situaties worden goede resultaten bereikt met het na isoleren met een schuim dat onder druk wordt aangebracht.

Als er minimaal 3 cm ruimte zit tussen de bestaande isolatie en de buitenste muur, dan zou dat kunnen. Meestal zal hiervoor schuim worden gebruikt, dat door een gespecialiseerd en gecertificeerd bedrijf en alleen na grondige inspectie zal kunnen worden uitgevoerd.  

Laat het isoleren uitvoeren door een gespecialiseerd bedrijf dat aantoonbaar werkt volgens de principes van ‘natuurvriendelijk isoleren’. Dit zal rekening houden met de mogelijke aanwezigheid van vleermuizen of bepaalde vogels en daartoe de vereiste maatregelen nemen. 

Het is af te raden bij gestucte gevels, geschilderde gevels met meerdere oude verflagen, geglazuurde gevelstenen en bij vochtgevoelige gevelstenen.  

En let op: na-isoleren met schuim is vaak duurder dan het isoleren van een niet geïsoleerde muur, daarom is na isolatie minder snel terugverdiend.

Isolatie, welke vorm dan ook, zorgt voor een luchtdichte(re) woning. Goed ventileren voorkomt vocht- en schimmelvorming maar zorgt ook voor een gezondere binnenlucht. Bij muurisolatie is ventilatie in de woning én onder de woning erg belangrijk.  

In huis is een luchtvochtigheid van 40 a 60% goed. Door te isoleren kan dit oplopen naar 60 a 70% en is het aan te raden beter te ventileren, het liefst mechanisch met een warmte-terugwin-systeem.  

In de kruipruimte kan bij spouwmuurisolatie of buitengevelisolatie vaak niet meer geventileerd worden via de bestaande ventilatieopeningen. In dat geval zullen er nieuwe ventilatiekokers moeten worden aangebracht voor de kruipruimte. Het isolatiebedrijf bekijkt hoeveel nieuwe kokers er nodig zijn en plaatst deze.  

In de meeste gevallen niet. In bepaalde situaties is extra aandacht vereist om problemen te vermijden. Dit geldt bij sommige gestucte gevels, geglazuurde gevelstenen, geschilderde gevels met oude dampdichte verflagen en bij vochtgevoelige gevelstenen. Ook kunnen zich problemen voordoen als er puinresten of ander vuil in de spouw aanwezig is.  

Het is mogelijk dat er vleermuizen in spouwmuren huisvesten. Vleermuizen zijn een beschermde diersoort die niet zomaar gestoord mag worden. Voordat de spouw gevuld kan worden moet er een nieuwe leefruimte gemaakt worden voor de vleermuizen. Hiervoor zijn speciale vleermuiskasten te koop. Ook zijn er voorzieningen vereist die het mogelijk maken dat vleermuizen de spouw kunnen verlaten, maar niet kunnen terugkeren naar de spouw en zal rekening moeten worden gehouden met het broedseizoen. Schakel een isolatiebedrijf in dat aantoonbaar werkt volgens de principes van ‘natuurvriendelijk isoleren’. 

Vanwege de grote hoeveelheid aandachtspunten raden we aan om een huisbezoek of een afspraak in te plannen met een van onze energiecoaches. Je kunt ook telefonisch contact op te nemen met onze helpdesk via 0492 792 144

Vanwege de grote hoeveelheid aandachtspunten raden we aan om een huisbezoek of een afspraak in te plannen met een van onze energiecoaches. Je kunt ook telefonisch contact op te nemen met onze helpdesk via 0492 792 144

Bij een wijziging aan de gevel dien je altijd een omgevingsvergunning aan te vragen bij de gemeente. 

Ja, dit is in sommige gevallen zelfs aan te raden. Wanneer je doel is om een energie neutrale woning te maken ontkom je er niet aan om buiten- of binnengevelisolatie toe te passen. 

Bent je eigenaar van een koopwoning? En wil je thuis duurzame energie gebruiken of energie besparen? Dan kunt je een aanvraag doen voor een subsidie. Het gaat om de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE).

Voor isolatiemaatregelen is een vast subsidiebedrag per vierkante meter isolatie of glas. Je hebt extra voordeel als je twee of meer maatregelen laat uitvoeren: dan is het bedrag per vierkante meter twee keer zo hoog.

Subsidie voor twee maatregelen

Voor de hoge subsidie moet je binnen twee jaar twee of meer maatregelen nemen. Je mag de volgende maatregelen combineren:

  • Je neemt twee (of meer) isolatiemaatregelen. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren en HR++ glas plaatsen.
  • Of je combineert een isolatiemaatregel met een warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op een warmtenet. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren én neemt een hybride warmtepomp.

De subsidie is een vast bedrag per vierkante meter. De bedragen per vierkante meter vind je op de website van de subsidieverlener RVO.nl. Hier zie je ook wat de minimale oppervlakte is, waarvoor je subsidie kunt aanvragen.

Lager bedrag voor een enkele isolatiemaatregel:

Je kunt ook subsidie krijgen voor een enkele isolatiemaatregel. Dat geldt voor isolatiemaatregelen die genomen zijn vanaf 2 april 2022. Het bedrag per vierkante meter is de helft van dat voor twee maatregelen. Een voorbeeld: als je twee maatregelen neemt, is het bedrag voor dakisolatie € 30,- per vierkante meter. Laat je alleen het dak isoleren, dan is het bedrag € 15,- per vierkante meter. Het is dus de moeite waard om te kijken of je binnen twee jaar nog een maatregel kunt nemen.

 

Via de codes die je in de aluminium strip ziet, kun je achterhalen of het om gewoon dubbel glas of om HR++ glas gaat. Vul deze codes in via een zoekmachine op internet en je vindt op de site van de fabrikant meer informatie over het soort glas.  

Vind je een datum van vóór 2008 let dan op. Mogelijk staat er HR++ bij. Dit is echter niet te vergelijken met HR++ van nu. In 2008 zijn de regels aangepast. Staat er nergens een code of datum op de afstandshouders? Dan heb je waarschijnlijk te maken met oud dubbel glas met een U-waarde van 2.5 of minder.  

Doe een check met een aansteker of lucifer. Houd een brandende aansteker of lucifer voor het glas en kijk schuin op het glas. Als het goed is, zie je 4 vlammetjes in het glas gespiegeld. Hebben alle 4 de vlammetjes dezelfde kleur, dan is het vaak oud dubbel glas. Heeft het 2e of 3e vlammetje een iets andere kleur? Dan heb je isolerend glas. 

Enkel glas zou altijd vervangen moet worden als je wilt besparen. Het is ook een grote stap in het verhogen van comfort in huis. Heb je oud dubbel glas? Dan is het ook de moeite waard om die te vervangen door HR++ of triple-glas.  

HR++ glas bestaat uit 2 glasplaten met een vulling van argon of krypton en een reflecterende coating tegen de binnenruit. Triple-glas bestaat uit 3 glasplaten met 2x een vulling van hetzelfde gas en een reflecterende coating tegen de binnenruit.

Standaard houten kozijnen isoleren behoorlijk goed. Er bestaan nieuwe houten kozijnprofielen die nog beter isoleren dan de standaard houten profielen. Moderne aluminium kozijnprofielen hebben een laag stilstaande lucht of isolatiemateriaal zodat ze niet minder koud zijn dan het glas. Moderne kunststof kozijnprofielen isoleren vaak goed. Dit geldt echter niet voor alle kunststof kozijnprofielen.

HR++ glas past niet zomaar in kozijnen die zijn gemaakt voor enkel glas. Vaak zijn de kozijnen en/of glaslatten wel aan te passen. Dit geldt minder voor glas in draairamen. Laat je informeren. HR++ glas past meestal wel in kozijnen waar al oud dubbel glas zit. Vaak moeten de glaslatten wel worden aangepast. Triple-glas betekent bijna altijd nieuwe kozijnen. 

De isolatiewaarde van glas wordt uitgedrukt in U-waarde. Hoe lager het getal hoe beter de isolatie. HR++ glas heeft een U-waarde van ca. 1.1 W/W/m2K. Triple glas heeft een U-waarde die kan oplopen tot 0.5 W/m2K .

Elke woning heeft frisse lucht nodig. Daar kan een ventilatiesysteem voor zorgen. Heb je dat niet dan kun je roosters in de ramen overwegen. De roosters brengen frisse lucht de ruimte in. Ondanks dat dit extra stookkosten met zich meebrengt is het belangrijk voor je gezondheid. 

Het laten vervangen van alle beglazing in bestaande kozijnen in je woning voor modern HR++ glas kost ongeveer € 3700,- voor een tussenwoning tot ongeveer € 5500,- voor een grotere vrijstaande woning. Subsidie bedragen (ISDE subsidie) gaan hier nog vanaf. Als je gewoon dubbel glas hebt en het wilt vervangen door driedubbel glas in nieuwe, goed isolerende kozijnen, kost dat meer geld. Maar de subsidie die je daarvoor kunt krijgen, is ook hoger.

’s Nachts en ’s ochtends kan er condens ontstaan op de buitenkant van het glas. Dat komt doordat triple glas en HR++ glas zo goed isoleren, dat de temperatuur van de buitenruit relatief laag kan worden. Deze condens is niet gevaarlijk en verdwijnt vanzelf in de loop van de ochtend. Bij triple glas heb je wat meer condens dan bij HR++ glas.  

Treedt er condens op aan de binnenkant van isolerend glas? Dan is de isolatiewaarde laag, bijvoorbeeld bij oud Thermopane. Of de ruit is lek. Dit is niet te repareren. Om dit op te lossen moet de ruit vervangen worden.  

Doorgaans heb je geen vergunning nodig. Dit kan wel het geval zijn bij een beschermd stads-of dorpsgezicht. Ook moet je een vergunning aanvragen als je de ramen van een monument aan wilt passen.  

Glas kan worden vervangen door glaszetters en schildersbedrijven. Sommige isolatiebedrijven kunnen dit ook uitvoeren. Er moet overigens bij houten kozijnen altijd een (beperkte) schilderbeurt plaatsvinden na plaatsing van het glas.

Bent je eigenaar van een koopwoning? En wil je thuis duurzame energie gebruiken of energie besparen? Dan kun je een aanvraag doen voor een subsidie. Het gaat om de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE).

Voor isolatiemaatregelen is een vast subsidiebedrag per vierkante meter isolatie of glas. Je hebt extra voordeel als je twee of meer maatregelen laat uitvoeren: dan is het bedrag per vierkante meter twee keer zo hoog.

Subsidie voor twee maatregelen

Voor de hoge subsidie moet je binnen twee jaar twee of meer maatregelen nemen. Je mag de volgende maatregelen combineren:

  • Je neemt twee (of meer) isolatiemaatregelen. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren en HR++ glas plaatsen.
  • Of je combineert een isolatiemaatregel met een warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op een warmtenet. Je laat bijvoorbeeld de spouwmuur isoleren én neemt een hybride warmtepomp.

De subsidie is een vast bedrag per vierkante meter. De bedragen per vierkante meter vind je op de website van de subsidieverlener RVO.nl. Hier zie je ook wat de minimale oppervlakte is, waarvoor je subsidie kunt aanvragen.

Lager bedrag voor een enkele isolatiemaatregel

Je kunt ook subsidie krijgen voor een isolatiemaatregel. Dat geldt voor isolatiemaatregelen die genomen zijn vanaf 2 april 2022. Het bedrag per vierkante meter is de helft van dat voor twee maatregelen. Een voorbeeld: als je twee maatregelen neemt, is het bedrag voor dakisolatie € 30,- per vierkante meter. Laat je alleen het dak isoleren, dan is het bedrag € 15,- per vierkante meter. Het is dus de moeite waard om te kijken of je binnen twee jaar nog een maatregel kunt nemen.

 

Het is mogelijk om de vloer te isoleren, zelfs als je geen kruipruimte hebt. In plaats van isolatie onder de vloer aan te brengen, wordt in dit geval de isolatie boven op de bestaande vloer geplaatst. Hiermee komt de vloer enkele centimeters omhoog. Houd er rekening mee dat ook deuren, plinten en drempels aangepast moeten worden. Om de bovenzijde van de vloer te isoleren wordt er meestal gebruik gemaakt van kunststof platen, bijvoorbeeld tempex of XPS.

De Rd-waarde wordt gebruikt om te bepalen wat het isolatievermogen is per vierkante meter van een materiaal, bijvoorbeeld een isolatieplaat met een bepaalde dikte. Ook hier geldt hoe hoger de Rd-waarde, hoe beter de isolatie. 

Om voor subsidie in aanmerking te komen is een minimale Rd waarde van de vloerisolatie vereist van 3,5 m2 K/W

De Rc-waarde staat voor de thermische weerstand van een constructiedeel. Hiermee wordt de isolatiewaarde van de constructie plus isolatiemateriaal weergegeven. Hoe hoger de Rc-waarde, hoe beter de woning geïsoleerd is.  

Let op de Rc-waarde die behaald moet worden vanuit het bouwbesluit. Voor de renovatie van een vloer moet minimaal een Rc-waarde van 2,5 m2 K/W worden behaald.  Heb je vloerverwarming of wil je die gaan plaatsen, dan is het verstandig om minimaal een Rc waarde van 4,0 m2 K/W te behalen. 

Isoleren met plaat-isolatie 

  • Er moet een kruipruimte zijn met minimale hoogte van 35 tot 50 centimeter  
  • De kruipruimte moet puinvrij zijn  
  • Het leidingwerk moet niet in de weg zitten voor de platen  
  • De kruipruimte mag niet te vochtig zijn 
  • Er moet goede ventilatie in de kruipruimte zijn of gemaakt worden  
  • Houten draagbalken mogen niet te vochtig zijn  

Isoleren met gespoten isolatie 

  • Er moet een kruipruimte zijn met minimale hoogte van 50 centimeter  
  • De kruipruimte moet puinvrij zijn  
  • De kruipruimte moet droog zijn  
  • Er moet goede ventilatie in de kruipruimte zijn of gemaakt worden  

Isoleren met folie thermokussens 

  • Er moet een kruipruimte zijn met minimale hoogte van 35 cm 
  • De kruipruimte moet puinvrij zijn 
  • De kruipruimte mag niet te vochtig zijn
  • Er moet goede ventilatie in de kruipruimte zijn of gemaakt worden 
  • Houten draagbalken mogen niet te vochtig zijn

Meestal is de vloer in één dag geïsoleerd.  

Het is aan te raden om een dampremmende PE folie op de bodem van de kruipruimte te plaatsen. Dit helpt voorkomen dat vocht verdampt in de kruipruimte, waardoor je nare geuren, schimmelvorming en andere problemen kunt tegengaan.

Een houten vloer moet goed kunnen ‘ademen’ om vochtproblemen zoals schimmel en houtrot te voorkomen. Gebruik daarom geen isolatiematerialen die dampdicht zijn. Het is niet aan te raden om gespoten isolatie te gebruiken bij houten vloeren. Minerale wol platen (glaswol/steenwol) en folie thermokussens zijn goede keuzes. Zorg ervoor dat de Rd-waarde minimaal 3,5 is.

Bij vloeren van beton kun je verschillende isolatiematerialen gebruiken, zoals thermokussens (reflecterende folie met luchtkamers), minerale wol platen (glaswol/steenwol), kunststof hardschuim platen (EPS, XPS, PUR, PIR, resolschuim) en gespoten isolatie (PUR, Ecospray of Jetspray). Kies voor een Rd waarde van minimaal 3,5. 

Het is beter om zonnepanelen te plaatsen op plekken waar geen schaduw valt. Als dit onvermijdelijk is, kun je beter kiezen voor een systeem met micro-omvormers of optimizers. Deze apparaten laten je panelen optimaal presteren.

De verwachte levensduur van zonnepanelen ligt gemiddeld boven de 25 jaar. De panelen verliezen door de jaren heen wel een deel van hun productievermogen, maar dat is zeer beperkt.

Zonnepanelen wekken gelijkstroom op, maar het elektriciteitsnet werkt op wisselstroom. Daarom moet de stroom worden omgezet en dat gebeurt met een omvormer.

String-omvormers
Een string-omvormer wordt gebruikt als een groep van zonnepanelen in serie zijn aangesloten. Een  nadeel van een stringomvormer is dat de prestaties van de hele string afhangen van het minst presterende paneel. Schaduw, vuil of defecten in één paneel kunnen de opbrengst van de hele string verminderen. Als je dak geen schaduw heeft en je zonnepanelen allemaal in dezelfde richting staan, dan zijn stringomvormers een goede optie. Ze zijn goedkoop en gemakkelijk te installeren.

Optimizers
Optimizers zijn geen omvormers maar optimaliseren de stroomproductie. Als je dak gedeeltelijk in de schaduw ligt, of als je zonnepanelen in verschillende richtingen liggen zijn optimizers een goede aanvulling. Ze kunnen de opbrengst van je installatie aanzienlijk verhogen.

Micro-omvormers
Micro-omvormers (Emphase) worden aangesloten op elk afzonderlijk zonnepaneel. De stroom van elk zonnepaneel wordt apart door de omvormer omgezet in wisselstroom. Een installatie met micro-omvormers gaat langer mee.

Door zonnepanelen te huren heb je geen voorinvestering en betaal je een vast bedrag per maand gedurende een bepaalde periode.
Het voordeel is dat je vooraf geen groot bedrag hoeft uit te geven.

Let op dat je na een bepaalde periode soms verplicht bent om de installatie over te nemen (of de nieuwe bewoners). Nadeel is ook dat je per saldo uiteindelijk duurder uit bent bij huren dan wanneer je de zonnepanelen koopt.

Financieel gezien is huren dus een stuk minder interessant dan kopen. Er zijn ook mogelijkheden om de aanschaf van zonnepanelen te financieren met een aantrekkelijke lening. Kijk voor meer informatie op de pagina Subsidies en leningen.

Helaas niet, want in Nederland mag je niet EN een netaansluiting hebben EN je eigen stroomvoorziening hebben. Zodra de elektriciteit in het netwerk uitvalt zal de omvormer automatisch uitschakelen. Hierdoor kan die de opgewekte energie niet omvormen. Zonnepanelen produceren gelijkstroom die de omvormer omzet in wisselstroom. De omvormer zelf heeft echter ook wisselstroom nodig om te functioneren.  

Bomen kappen om optimaal gebruik te maken van zonnepanelen is een verkeerde gedachte. De gemeenten zullen dit ook niet toestaan omdat bomen CO2 opnemen en zeer belangrijk zijn om klimaatverandering tegen te gaan. Daarnaast bevorderen bomen de verkoeling van de omgeving, zorgen ze voor schonere lucht en maken ze de wijk beter qua woonbeleving. Die voordelen zijn groter dan het beetje extra stroom dat de zonnepanelen meer zouden kunnen opleveren. Soms renoveert de gemeente een hele straat en worden ook nieuwe bomen gepland. Dat is een goed moment om je wensen door te geven.

De stroomproductie van de zonnepanelen zijn optimaal als ze op het zuiden worden gericht. Met het oog op de mogelijke afbouw van de salderingsregeling is oost-west ook een goede optie omdat de stroomprijs buiten de piekproductie vaak beter is. Op platte daken is oost-west daarom aan te raden.

Zonnepanelen met een noordelijke oriëntatie hebben relatief weinig rendement en dus een lange terugverdientijd.

Op de website Zonatlas dakcheck kun je de zonpotentie van jouw woning bekijken.

Wat is salderen?
Zonnepanelen produceren elektriciteit. Elektriciteit neemt altijd de kortste route waardoor apparatuur die aanstaat als eerste de stroom krijgt. Opgewekte elektriciteit die niet gebruikt wordt zal automatisch via de meter aan het openbare netwerk worden teruggeleverd. De meter houdt dat bij. De elektriciteitsmeter houdt bij hoeveel er in één jaar wordt terug geleverd aan je energiemaatschappij. De energiemaatschappij zal dit verrekenen op de eindafrekening (energienota) met de opgenomen elektriciteit. Dit wordt salderen genoemd. Heb je meer afgeleverd dan opgenomen, dan krijg je voor dat overschot meestal een kleine vergoeding. Voorlopig blijft de salderingsregeling nog bestaan

Boetes op teruglevering
Er zijn maatschappijen die consumenten laten betalen voor het terugleveren van stroom. Klanten van Vandebron die jaarlijks meer dan 5kWh aan zonnestroom terugleveren betalen terugleveringskosten per dag. Andere maatschappijen geven geen korting of cashback als je stroom teruggeveerd. In feite is dat per saldo ook een lastenverzwaring die ongunstig is voor je terugverdientijd.

Sommige leveranciers stimuleren juist het opwekken van groene energie door gunstige voorwaarden te bieden, zoals een eerlijke terugleververgoeding en het vermijden van boetes. Het loont dus de moeite om een leverancier te selecteren die duurzaamheid bevordert zonder extra kosten op te leggen voor het terugleveren van zonne-energie.

Over het algemeen is het niet nodig om zonnepanelen schoon te maken. Alle zonnepanelen hebben een speciale coating waardoor stof en vuil redelijk makkelijk van de panelen spoelt bij een regenbui. Er zijn echter een paar uitzonderingen op deze regel. Zo is het belangrijk om panelen vlakker liggen (<15 graden) regelmatig schoon te maken. Dit komt omdat het vuil in deze situatie minder goed wegspoelt bij regen. Ook als de panelen in een omgeving met veel vuil of stof liggen, is het raadzaam om ze een aantal keer per jaar schoon te maken. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er veel bomen in de buurt staan. Het helpt om in deze situaties waterdrainage-clips aan de lage kant van de panelen te monteren waardoor ze schoner blijven.

Zelf schoonmaken
Wanneer je de panelen zelf schoonmaakt is het belangrijk om op een aantal punten te letten. Zorg ervoor dat je gebruik maakt van een zachte borstel om beschadiging te voorkomen. Let op dat je niet op de panelen drukt of leunt. Maak de panelen schoon met osmosewater (gedemineraliseerd) of regenwater. Gebruik geen kraanwater, dit bevat namelijk te veel kalk dat achterblijft en vlekken achterlaat op de panelen.

Veiligheid
Zijn jouw zonnepanelen makkelijk bereikbaar vanaf de grond of een raam, dan heb je geluk. Maar het kan ook zo zijn dat je ervoor het dak op moet. Doe dit dan alleen met een goede valbescherming. Dat kan bijvoorbeeld bestaan uit een harnas met een lijn, waarmee je jezelf zekert. Laat anders de schoonmaakklus uitvoeren door een professional, die heeft de juiste materialen.

Een thuisaccu vult zichzelf voornamelijk met de opgewekte energie van zonnepanelen. Een thuisaccu kan in de avond/nacht of momenten waarop de zon niet schijnt, gebruikt worden. Op die manier kun je in de avond de overdag geproduceerde energie gebruiken zonder verrekening met de energieleverancier.

Voordelen

  • Eigen zonne-energie opslaan om later te gebruiken
  • Nog meer zelfvoorzienend
  • Minder belasting van het netwerk

Nadelen 

  • Ruimteverlies
  • Biedt geen mogelijkheid voor langere opslag
  • Financieel nog niet aantrekkelijk/rendabel vanwege de hoge aanschafprijs en salderingsregeling

Er zijn flinke prijsverschillen tussen bedrijven, dus prijzen vergelijken loont. Vraag meerdere offertes aan. Zorg dat de bedrijven bij je thuis komen voor een inspectie en een offerte op maat. Vergelijk de prijzen en kijk goed naar wat er wel / niet in de offerteprijs is meegenomen. Let bijvoorbeeld op:   

  • installatiekosten
  • omvormer
  • extra elektrawerk in MK
  • garantie

Bekijk of de berekening van de opbrengst duidelijk is. Installateurs rekenen met verschillende energieprijsstijgingen om de terugverdientijd uit te rekenen. Kijk niet alleen naar de aanschafkosten maar (vooral) ook wat het systeem gaat opbrengen.

 

De meest gangbare (betaalbare) panelen zijn:

  • Monokristalijn
  • Polykristalijn
  • Dunne film
  • PVT (Photo Voltaic Thermic)

Monokristallijne panelen zijn de meest populaire soort. Ze zijn gemaakt van een enkel kristal silicium en hebben een zwart uiterlijk. De panelen produceren het beste met direct zonlicht en hebben een lange levensduur. De productiekosten liggen iets hoger waardoor de aanschafprijs ook iets duurder is t.o.v. polykristalijne panelen.

Polykristallijne panelen zijn te herkennen aan de licht blauwe cellen met vaak de zilver aluminium omlijsting. De cellen zijn gemaakt van geherstructureerd silicium waardoor de cellen een ‘bevroren’ uitstraling hebben. Het rendement van deze panelen is iets lager dan bij de monokristalijne panelen. Daartegenover staat dat ook de productiekosten en aanschafprijs iets lager zijn. Ook deze panelen hebben een lange levensduur.

Dunnefilmpanelen hebben een diepzwarte en egale kleur wat het esthetisch aantrekkelijk maakt. De panelen zijn wat flexibel. Ze zijn kleiner dan andere panelen en wekken ook iets minder stroom op. Hier staat tegenover dat ze in de minder goede lichtomstandigheden beter werken. De levensduur van dunnefilmpanelen is korter dan de andere soorten, maar in aanschaf zijn deze ook goedkoper.

Er zijn twee soorten dunne film panelen:

  • CIGS (Coper Indium Gallium Selenide)
  • CIS (Coper Indium Selenide).

CIS panelen zijn vanuit milieu oogpunt beter. Bij CIGS panelen worden namelijk giftig Cadmiumsulfide gebruikt.

PVT panelen zijn hybride zonnepanelen: ze zijn zonnepaneel en zonneboiler in één. Een hybride paneel wekt tegelijkertijd stroom én warm water op. Dat warme water kun je in combinatie met een warmtepomp gebruiken voor verwarming van je huis. Je kunt het ook inzetten om warmte te leveren aan een voorraadvat voor warm (tap)water.

Ga voor panelen met een productgarantie van minimaal 10 jaar. Dit betekent dat de fabrikant de panelen in die tijd vervangt als ze kapot gaan. Een minimale levensduur van 25 jaar is ook belangrijk. De vermogensgarantie geeft aan hoeveel stroom de panelen na een bepaalde tijd nog opwekken. Dit is niet te controleren en dus minder belangrijk.
Vraag bij de leverancier of installateur of er een garantiefonds is. Dit fonds keert uit als de leverancier of installateur ophoudt te bestaan.

Als je zonnepanelen wil kopen, is het belangrijk om ze goed te vergelijken. Let hierbij op de volgende dingen:

Specificaties
Kijk naar het vermogen van de panelen, de afmetingen en het gewicht.

Keurmerk
Kies voor panelen en een installateur met een keurmerk, zoals het TÜV-ID certificaat. Een keurmerk geeft aan dat de panelen en de installateur aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen.

Producent
Merkloze panelen zijn goedkoper, maar hebben niet altijd dezelfde kwaliteit als panelen van grotere merken.

Duurzaam geproduceerd?
Doorgaans zijn zonnepanelen die binnen Europa zijn geproduceerd, duurzamer dan panelen van daarbuiten. De milieubelasting tijdens het transport van de materialen is beperkt maar de CO₂ uitstoot tijdens het productieproces is in Europese landen veel gunstiger. Ook zijn ze beter te recyclen (minder giftig afval).

Het antwoord op deze vraag hangt af van een aantal factoren, waaronder:

  • Je jaarlijkse stroomverbruik
    Hoe meer stroom je verbruikt, hoe meer zonnepanelen je nodig hebt.
  • De richting en dakhelling van je dak
    Zonnepanelen op een zuidelijk dak met een helling van 30 tot 45 graden hebben de hoogste opbrengst.
  • De kwaliteit van je zonnepanelen
    Hoe efficiënter je zonnepanelen zijn, hoe minder je er nodig hebt.

De salderingsregeling
De salderingsregeling stelt je in staat om de stroom die je teruglevert aan het net te verrekenen met de stroom die je jaarlijks verbruikt. De salderingsregeling blijft gelukkig voorlopig bestaan maar wordt misschien in de toekomst afgebouwd. Dit betekent dat je straks misschien minder stroom kunt salderen. Als je zonnepanelen wilt plaatsen, is het dus verstandig om rekening te houden met een eventuele afbouw van de salderingsregeling. Omdat je voor het overschot aan energie maar een kleine vergoeding krijgt, lijkt het interessant om niet meer zelf op te wekken dan je daadwerkelijk jaarlijks verbruikt.

Boete op teruglevering
Er zijn bedrijven die een ‘boete’ geven voor terugleveren. De hoogte van deze boete is afhankelijk van de hoeveelheid elektriciteit die je per jaar terug levert. Nog een reden om niet te veel zonnepanelen te installeren.

Toekomstig verbruik
Als je plannen hebt om grote energieverbruikers aan te schaffen, zoals een elektrische auto, warmtepomp of zwembad, moet je hier rekening mee houden bij het bepalen van het aantal zonnepanelen dat je nodig hebt.

Ongunstige ligging panelen
Als je in een omgeving woont met veel schaduw of de zonnepanelen niet zijn gericht op het zuiden, moet je rekening houden met een lagere opbrengst. In dit geval heb je wellicht meer zonnepanelen nodig om in je eigen stroombehoefte te voorzien.

Thuisaccu’s
De ontwikkeling van thuisaccu’s is ook interessant als het gaat over de hoeveelheid zonnepanelen die je moet plaatsen. Thuisaccu’s geven je de mogelijkheid om je eigen opgewekte zonne-energie op te slaan en later te gebruiken. Dit betekent dat je minder afhankelijk bent van het elektriciteitsnet en dat je meer van je eigen stroom kunt verbruiken.

Of je dak geschikt is, hangt af van de drie factoren.  

Draagconstructie
De dakconstructie moet stevig genoeg zijn om het gewicht van de zonnepanelen te dragen. Je kunt dit laten controleren door een constructeur.  

Oriëntatie van je dak
Wanneer je de zonnepanelen alleen maar op het noorden kunt leggen is de terugverdientijd vrij lang. Een oost-west of zuid situatie is wel gunstig.

Schaduw op je dak
Zonnepanelen werken het beste als ze de hele dag in de zon staan. Als er schaduw op je dak valt door bomen, gebouwen of andere objecten, zal de opbrengst van je zonnepanelen lager zijn. 
 

Doe de Zonnepanelencheck van Milieu centraal en ontdek of je dak geschikt is, hoeveel panelen op je dak passen, wat dat kost en oplevert, en hoeveel CO2-uitstoot je ermee bespaart. Een andere mogelijkheid is om enkele offertes bij installateurs op te vragen. Zij kijken met je mee wat de mogelijkheden voor plaatsing zijn.