Je energierekening uitgelegd
Afhankelijk van je contract ontvang je minimaal twee keer per jaar bericht van je energieleverancier: je ontvangt een voorschotrekening en een jaarafrekening. Als je van leverancier wisselt of gaat verhuizen volgt daarnaast nog een eindafrekening. Maar wat staat daar nou allemaal op? Hoe lees je jouw energierekening, en hoe weet je wat ‘normaal’ is?
Een Nederlands huishouden verbruikt jaarlijks gemiddeld 2.479 KwH per jaar. Is je verbruik meer, dan is het goed om eens na te gaan of er oude, energieslurpende apparaten in je huis staan zoals een oude vriezer, of de extra koelkast die in de garage staat. Voor gas is het wat lastiger om een norm aan te geven. Van je totale jaarverbruik mag je 100 m3 per persoon rekenen voor douchen en tapwater. Als je op gas kookt, dan kost je dat ongeveer 37 m3 per jaar. De rest is dan voor het verwarmen van je huis.
En natuurlijk is het soort huis dat je bewoont belangrijk voor het verbruik: een appartement met buren onder, boven en naast zich zal weinig warmte verliezen en daardoor minder gas hoeven te verbruiken om het appartement te verwarmen. Een hoekhuis daarentegen zal relatief meer verbruiken. Ook de mate van isolatie speelt hierin een rol.
Lees hieronder verder.
Kom je er niet uit of wil je nog meer informatie?
Maak een afspraak met onze energiecoaches
Vergelijk leveranciers
Vergelijk de kosten, opbrengsten en voorwaarden van alle leveranciers op Gaslicht.com
Drie soorten energierekeningen
Om thuis gas en stroom te kunnen gebruiken, heb je een contract bij een energieleverancier. Ieder jaar ontvang je verschillende soorten rekeningen van die leverancier. Rekeningen die soms best moeilijk te begrijpen zijn. Hier lees je daarom hoe jouw energierekening is opgebouwd en wat al die begrippen precies betekenen.
Het afsluiten van je contract
We beginnen bij het begin, het afsluiten van je energiecontract. Als je een contract afsluit kun je kiezen tussen verschillende soorten tarieven. Je kiest eerst tussen een contract met vast, variabel of dynamisch tarief voor stroom én gas en daarna kies je voor stroom nog of je een enkel of dubbel tarief wil.
Vast, variabel of dynamisch contract
- Energiecontract met vast tarief. Bij een contract met vaste energietarieven leg je de prijs die je voor gas en stroom betaalt vast voor een jaar of langer. Gedurende de looptijd van dit contract betaal je altijd hetzelfde afgesproken tarief voor gas en stroom, ook als de marktprijs stijgt of daalt. Als je bij het aflopen van je contract met vaste tarieven geen nieuw contract afsluit, stap je automatisch over op het variabel tarief. Veel mensen weten daarom niet dat ze een variabel tarief hebben.
- Energiecontract met variabel tarief. Bij een variabel tarief verandert jouw energieleverancier de tarieven voor gas en stroom ieder half jaar, op 1 januari en op 1 juli. Bij sommige energieleveranciers kan dit per kwartaal of zelfs maandelijks veranderen. De tarieven veranderen dan met de marktprijs mee en kunnen dus dalen, maar ook stijgen.
- Energiecontract met dynamisch of flexibel tarief. Een dynamisch energiecontract gaat uit van variabele tarieven die afhankelijk zijn van de marktprijs voor energie. Overdag zijn de prijzen goedkoper omdat er minder vraag is naar energie en er veel wordt opgewekt door onder andere zonnepanelen en windmolens. De prijs van een dynamisch energiecontract verandert continu gedurende de looptijd van het contract. De prijs van stroom verandert ieder uur en de prijs van gas elke dag. Dit betekent dat je soms meer betaalt voor je energie dan bij een vast contract, maar in andere gevallen ook minder. Het idee achter een dynamisch energiecontract is dat je profiteert van gunstige marktprijzen op de momenten dat de prijzen laag zijn en daardoor betaal je minder voor je energieverbruik.
Enkel of dubbel tarief
Voor stroom (en dus niet voor gas) kies je ook nog tussen een dubbel of enkel tarief.
- Enkel tarief. Je betaalt altijd hetzelfde tarief, ongeacht het moment waarop je stroom gebruikt.
- Dubbel tarief. Kies je voor een dubbel tarief? Dan betaal je in de daluren, meestal tussen 23:00 en 7:00 uur en in het weekend, een lager stroomtarief dan in de piekuren. Voor een dubbel tarief heb je een meterkast nodig met een dubbele meter. Zo’n kast heeft een dubbel telwerk. Eén die loopt met verbruik tijdens de daluren en de ander loopt tijdens de piekuren. Heb je meterkast met maar één telwerk, maar wil je graag een dubbel tarief? Dan kan je een dubbele meter aanvragen bij je energieleverancier. Het plaatsen hiervan kost ongeveer € 100,-.
Bij de meeste slimme meters zit je overigens standaard op een dubbel tarief en kun je niet kiezen.
Je ontvangt ieder jaar twee soorten rekeningen van je energieleverancier: een voorschotnota en een jaarafrekening. Ga je verhuizen of stap je over op een andere energieleverancier? Dan krijg je een eindafrekening.
De voorschotnota
Hierin staat het bedrag dat je komend jaar iedere maand moet gaan betalen, het ‘termijnbedrag’. Dit is een voorschot. De energieleverancier weet namelijk nog niet hoeveel gas en stroom je precies gaat verbruiken in het komende jaar. Daarom maakt hij een inschatting. Om het maandelijkse bedrag te bepalen, kijkt de leverancier naar je verbruik van vorig jaar en de verwachte energieprijs.
Verwacht je veel meer of juist minder energie te gaan verbruiken komend jaar? Dan kun je meestal in overleg met je energieleverancier het bedrag verhogen of verlagen.
Bij een dynamisch of flexibel energiecontract kan het termijnbedrag ook flexibel zijn. Dat betekent dat je in de zomermaanden minder betaalt, omdat je ook minder verbruikt, maar in de wintermaanden kan het termijn aardig hoog oplopen.
De jaarafrekening
Deze rekening krijg je na twaalf termijnbedragen, dus na één jaar. Hij komt nadat de meterstanden zijn opgenomen. Aan de hand van de meterstanden kan de energieleverancier namelijk zien of je meer of minder energie hebt verbruikt dan was ingeschat. En of je dus moet bijbetalen of dat je geld terug krijgt. Als blijkt dat je meer gas en stroom hebt verbruikt dan was ingeschat, moet je bijbetalen. Dat heet een naheffing.
De eindafrekening
De eindafrekening krijg je van je oude leverancier als je overstapt of verhuist. Hierin staat hoeveel gas en elektriciteit je precies hebt verbruikt sinds de laatste jaarafrekening, maar ook hoeveel je eventueel moet bijbetalen of hoeveel je terugkrijgt.
Overstappen naar een andere energieleverancier
Als je wilt overstappen naar een andere energieleverancier voordat je contract is afgelopen, kan je leverancier een opzegvergoeding in rekening brengen. Dit heet ook wel een overstapboete. Een leverancier doet dit omdat hij verwacht dat je voor een vaste periode klant blijft. Hij gaat dus uit van inkomsten in deze periode.
De informatie op deze pagina is gebaseerd op de informatie van Hier.nu, iedereen slim met energie
Soorten kosten
Op de hiervoor genoemde energierekeningen vind je verschillende kosten, deze kunnen worden verdeeld in vier soorten:
1. Leveringskosten
Leveringskosten gaan over de kosten die je energieleverancier maakt om de stroom en het gas bij jou te krijgen. Je hebt vaste en variabele leveringskosten.
Vaste leveringskosten
Dit zijn vaste kosten die de leverancier rekent voor het leveren van energie. Zie het als abonnementskosten. Het is een vast tarief dat wordt bepaald door je energieleverancier. Bij het overstappen naar een nieuwe energieleverancier is het dus slim om deze kosten van tevoren te vergelijken.
Variabele leveringskosten
Dit zijn de kosten voor de hoeveelheid gas en stroom die jij verbruikt. Jouw verbruik wordt vermenigvuldigd met het stroom- en/of gastarief. Die tarieven heb je met je energieleverancier afgesproken en zijn vastgelegd in het energiecontract.
2. Transport- of netwerkkosten
Het stroom- en gasnetwerk in Nederland wordt beheerd door zeven netbeheerders. Iedere netbeheerder is verantwoordelijk voor een deel van het land. In onze regio is Enexis de beheerder.
De netbeheerders rekenen kosten voor het gebruik van het net en het transport van energie naar jouw huis. Jouw energieleverancier moet die betalen en rekent die kosten vervolgens aan jou door. Op je energierekening staan die vermeld als transport- of netwerkkosten. Ze bestaan uit:
Periodieke aansluitvergoeding of vastrecht voor aansluiting
De aansluiting van jouw huis op het gas- en elektriciteitsnet wordt onderhouden. Daar wordt een maandelijkse vergoeding voor gevraagd.
Transporttarief of vastrecht transport
Dit zijn tarieven voor het energietransport. Ze bestaan uit twee onderdelen:
- Capaciteitstarief
Het bedrag dat je betaalt, gebaseerd op de grootte van jouw gas- of elektriciteitsaansluiting. Hoe groter de aansluiting, hoe meer je betaalt. Een grotere aansluiting met meer capaciteit kan bijvoorbeeld nodig zijn als je een sauna, een vijver en een zwembad moet verwarmen. Dit tarief vind je terug op je jaarafrekening. - Vastrecht tarief
Een vast bedrag per maand voor de overige kosten van het netbeheer, zoals administratiekosten.
Meettarief of meterhuur
De kosten voor het gebruik van de elektriciteits- en gasmeter en eventueel het opnemen van de meterstanden.
3. Energiebelasting
Bij een gemiddeld stroom- en gasverbruik bestaat je energierekening voor iets meer dan een derde deel uit belastingen. De energieleverancier brengt dit bedrag in rekening en draagt dit af aan de overheid. De overheid stelt de percentages en tarieven vast. Hoe meer energie je verbruikt, hoe meer je betaalt. Onder energiebelasting vallen de volgende begrippen:
Vermindering energiebelasting of heffingskorting
Een vast bedrag dat wordt afgetrokken van de energiebelasting. De overheid vindt dat ieder persoon een bepaalde hoeveelheid elektriciteit en gas nodig heeft om te kunnen leven. Daarom krijg je compensatie op de energiebelasting. In 2023 is dit een bedrag van € 596,86. Voor 2024 is dit een bedrag van € 631,39 incl btw.
Opslag duurzame energie (ODE)
Deze belasting is door de overheid ingevoerd om de investering in duurzame energie te stimuleren. Deze belasting is in 2023 op 0 gezet en in 2024 formeel afgeschaft.
BTW
Over alle kosten voor levering, transport/netwerk, meterhuur en energiebelasting betaal je 21% btw.
4. Overige kosten
Onder overige kosten vallen administratiekosten van de energieleverancier en kortingen. Je krijgt bij de meeste energieleveranciers bijvoorbeeld een korting als je via automatische incasso betaalt. Een aantal veelvoorkomende begrippen:
- Teruglevering zonnepanelen
Als je zonnepanelen hebt, gebruik je een deel van de energie die je opwekt zelf. Wat je overhoudt, lever je via je meter terug naar het elektriciteitsnet. Deze teruglevering en het geld dat je hiervoor krijgt, vind je terug bij de variabele leveringskosten. - Overzicht al betaald bedrag en overzicht elektriciteits- en gasverbruik
Dit is een overzicht van hoeveel je elke maand als voorschot hebt betaald en hoeveel stroom en gas je daadwerkelijk hebt verbruikt. Bij een dubbele meter wordt onderscheid gemaakt tussen laag en normaal tarief. - Specificatie nieuw voorschotbedrag
Je energieleverancier bepaalt een nieuw termijnbedrag. Dat doet ze op basis van de verwachte energiekosten en je energieverbruik van het afgelopen jaar. - Verbruik vergeleken met eerdere perioden
Soms staat er een overzicht van je energieverbruik van de afgelopen jaren op de jaarnota. Hiermee kun je controleren of je meer of minder energie bent gaan verbruiken. - Correctiefactor gas
De hoeveelheid energie die een kubieke meter gas levert varieert. Dit verschil wordt gecorrigeerd op je energierekening zodat je betaalt voor de energie die je krijgt. - Regiotoeslag gas
Het gasnetwerk in Nederland wordt beheerd door de Nederlandse Gasunie. De Gasunie zorgt ervoor dat er gas door de gasbuizen gepompt wordt. Hiervoor rekenen ze een regiotoeslag, die de energieleveranciers moeten betalen. Jouw energieleverancier kiest zelf of ze die doorrekent aan jou als klant en in welke termijnen.